EC-4DX - Konwerter USB-DMX

Konwerter USB DMX EC-4DX jest idealnym rozwiązaniem do łatwego i taniego sterowania oświetleniem z poziomu komputera wyposażonego w złącze USB. Współpracuje on ze wszystkimi programami przeznaczonymi dla protokołu DMX 512, w tym wieloma darmowymi (przykładowe linki powyżej). Konwerter może także być stosowany wraz z powszechnymi minikomputerami jak na przykład Raspberry PI, BeagleBone, Arduino, itp. W takim przypadku może jednak być wymagana ręczna kompilacja systemu z ospowiednim oprogramowaniem i sterownikami.

Konwerter USB DMX – możliwości

Możliwości sterowania opartego o konwerter DMX USB zależą w dużej mierze od użytego oprogramowania. Na przykład najprostsze programy umożliwiają jedynie ręczne sterownie każdym z 512 kanałów za pomocą suwaków graficznych obsługiwanych myszką. Z kolei zaawansowane programy (np.: QLT+) pozwalają na obsługę wielu interfejsów równolegle (zwiększenie ilości kanałów DMX), tworzenie statycznych oraz dynamicznych scen, wirtualnej konsoli, programowanie automatycznych pokazów, sterowanie światłem w rytm muzyki, obsługę zdalną przez sieć Ethernet (również Wi-Fi) i wiele innych. Część oprogramowania umożliwia również podłączenie do komputera dodatkowych urządzeń sterujących i wywoływanie scen czy obsługę światła z ich poziomu. Mogą to być na przykład interfejsy MIDI lub klawiatury zgodne ze standardem HID. Zatem możliwości, jakie daje konwerter USB DMX, ograniczone są wyłącznie zastosowanym oprogramowaniem. Jednym z najbardziej zaawansowanych i jednocześnie darmowych jest Q Light Controller Plus autorstwa Włocha Massimo Callegari, do którego link znajduje się w sekcji „Oprogramowanie” powyżej.

Wersja izolowana czy nie?

W niwielkich instalacjach zasilanych z tej samej fazy zazwyczaj wystarczy wersja nieizolowana. Natomiast w przypadku większych instalacji, gdzie odbiorniki DMX mogą być zasilane z wielu faz oraz tam, gdzie występują długie przewody magistrali DMX zaleca sie stosowanie konwerterów USB DMX w wersji izolowanej (DXi). Pełna separacja galwaniczna wyjścia minimalizuje problemy z zakłóceniami oraz ryzyko uszkodzenia komputera w przypadku błędów w instalacji lub awarii urządzeń DMX.

EC-4DX (1) + EC-133DMX (3)Schemat połączeń interfejsu EC-4DX ze sterownikami EC-133DMX. Całość sterowana z komputera.

Konwerter USB DMX EC-4DX wykorzystuje do transmisji danych protokół DMX-512 bardzo popularny we wszelkich estradowych i telewizyjnych aplikacjach. DMX-512 jest używany od lat (powstał w 1986 r.) do sterowania oświetleniem ale również innymi urządzeniami, jak wytwornice dymu, platformy obrotowe, ruchome głowice, ekrany, itp.  

Co to jest DMX i jak działa?

DMX-512 to cyfrowy protokół transmisji danych oparty na szeroko stosowanym w automatyce RS-485. Poniżej w skrócie opisujemy najważniejsze cechy tego protokołu:

• Jedna linia (fizyczny przewód) DMX-512 zgodnie z nazwą pozwala na przesyłanie informacji o maksymalnie 512 kanałach. Oczywiście, takich linii może być więcej niż jedna i każda będzie przesyłać 512 kanałów. Jednak każda będzie wymagała osobnego przewodu. Dla każdego kanału przesyłana jest informacja o jego jasności w postaci liczny od 0 do 255.
• Jedną linią (kablem) DMX możemy sterować bez dodatkowych wzmacniaczy lub splitterów maksymalnie 32 odbiornikami. Jednak przy dłuższych odległościach ilość ta się zmniejsza.
• Dane DMX są wysyłane z częstotliwością 250 kHz, dlatego też do przesyłania sygnałów DMX wymagane są kable wysokiej jakości, pozwalające na transmisję sygnałów o wysokiej częstotliwości (niska pojemność, mała rezystancja).
• DMX wysyła dane tylko w jednym kierunku, czyli do odbiorników, które nie mogą odpowiedzieć. Nie wiadomo więc czy wszystkie urządzenia odebrały dane dla nich przeznaczone i wykonały polecenie. Dlatego nie powinno się używać systemu DMX do sterowania urządzeniami mogącymi zagrażać bezpieczeństwu przy błędnej transmisji (na przykład wyciągarki utrzymujące elementy scenografii lub nagłośnienia).
• Standard DMX wymaga, aby w przypadku utraty połączenia odbiornik utrzymywał ostatnie prawidłowo odebrane dane przez co najmniej 1 sekundę. Standard nie definiuje, co powinno wydarzyć się po tym czasie, dlatego sterowniki EC-133DMX Enterius mają do wyboru kilka rodzajó reakcji na zanik sygnału DMX.
• Struktura danych oraz fizyczne aspekty magistrali RS-485, na której oparty jest DMX wymuszają łączenie urządzeń w tak zwaną pętlę, czyli jedno za drugim. Nie można prowadzić okablowania DMX na zasadzie gwiazdy lub dowolnie prowadzonych równoległych odcinków.
• Na końcu każdej linii DMX ostatnie urządzenie musi zostać wyposażone w terminator, którym jest zwykły rezystor 120 Ohm wpięty równolegle do magistrali. Przeciwdziała on ewentualnym odbiciom sygnału i problemom w komunikacji.

Uwaga! DMX wymaga staranności w okablowaniu

Sygnał DMX ze względu na wysoką częstotliwość transmisji wymaga bardzo rzetelnego wykonania tak samego okablowania jak i wszystkich połączeń. Większość problemów z komunikacją DMX wynika ze złego zaprojektowania bądź zainstalowania systemu albo wykorzystania przewodów do tego nie przeznaczonych, np. zwykłych mikrofonowych. Okablowanie DMX najlepiej wykonywać skrętką komputerową UTP lub dedykowanymi (i znacznie droższymi) przewodami.

Poniżej zamieszczamy ogólne wskazówki pomagające rozwiązać ewentualne problemy mogące się pojawić podczas instalowania konwertera USB DMX EC-4DX.